Przewodnik tatrzański, Tomasz Świst, Na szczytach Tatr, Gierlach

Gierlach

2655m
Gerlach lub Gierlach (słow. Gerlachovský štít, niem. Gerlsdorfer Spitze, Gerlach, węg. Gerlachfalvi-csúcs) – 2655 m n.p.m.
Najwyższy szczyt Tatr i całych Karpat, położony na Słowacji, w bocznej grani Tatr Wysokich.
Najdogodniejsza droga wejścia:
Nieznakowane, a częściowo ubezpieczone trasy o trudnościach UIAA I: z Doliny Wielickiej przez tzw.Wielicką Próbę, z Doliny Batyżowieckiej przez tzw.Batyżowiecką Próbę
Masyw Gierlachu wznosi się nad dolinami: Białej Wody, Batyżowiecką i Wielicką sięgając ku północy właściwie aż po przełęcz Polski Grzebień, ku pn.-zach. po Batyżowiecką Przełęcz, a ku pd. schodzi dwoma potężnymi ramionami, obejmującymi głęboko wydrążony Gierlachowski Kocioł, nadający górze jej charakterystyczny od południa wygląd.
W masywie Gierlachu wyodrębniają się dwa główne szczyty: Zadni Gierlach(2638) oraz najwyższy, właściwy Gierlach(2655), zwany niekiedy też Wielkim Gierlachem(za WET), podczas gdy nazwa Gierlach oznacza cały masyw. Wielki Gierlach wznosi się w potężnej bocznej grani, która od głównego grzbietu Tatr odgałęzia się w Zadnim Gierlachu ku pd.-wsch. Zadni Gierlach jest oddzielony od reszty masywu Gierlachu wybitną Przełęczą Tetmajera/[i]Svk:Tetmajerovo sedlo[/]/. W masywie Gierlachu znajduje się poza tym wiele drugorzędnych wzniesień i przełączek o własnych nazwach.
Przez dłuższy czas nie wiedziano, że Gierlach jest najwyższym szczytem tatrzańskim: za taki uchodził Krywań, a potem Łomnica lub Lodowy Szczyt. Wprawdzie już pomiary Ludwika Greinera z lat 1837-38 wykazały pierwszeństwo Gierlachu, ale jeszcze do ok.1865 Łomnica uchodziła powszechnie za najwyższą.
Pierwszym zdobywcą Gierlachu jest późniejszy przewodnik Johann Still, który dokonał tego wejścia z czterema towarzyszami, strzelcami na kozice, już w 1834 roku(wg WET). Przypuszczalnie na szczycie byli w 1855 dwaj polscy wybitni botanicy Zygmunt Bośniacki i ks. Wojciech Grzegorzek.
Zyskując sławę najwyższego szczytu, "Króla Tatr" pod koniec XIX wieku Gierlach stał się popularnym celem górskich wypraw. Z czasem wejście na ten szczyt udostępniono zakładając na dwóch drogach/Patrz: Najdogodniejsze drogi wejścia - powyżej/ liczne klamry i łańcuchy. Graniami i ścianami taternicy poprowadzili wiele nowych dróg o różnych stopniach trudności. W zimie pierwsi na Gierlachu byli Janusz Chmielowski, Karoly Jordan razem z przewodnikami Klemensem "Klimkiem" Bachledą, Johannem Franzem seniorem i Paulem Spitzkopfem seniorem - 15 stycznia 1905.
Gierlach nazywano dawniej także Gerlachem lub Gierlachowskim Szczytem oraz zupełnie błędnie(jak dowodzi Witold Henryk Paryski) - Garłuchem lub Garłuchowskim Szczytem.
Nazwa Gierlach i Gierlachowski Szczyt pochodzi wprost od wsi spiskiej - Gierlachów/Svk:Gerlachov/.
W 1896 Węgrzy chcieli przemianować Gierlach na Szczyt Franciszka Józefa( Franz Josef-Spitze, Ferencz Jozsef-csucs), Polacy w 1918 na Szczyt Polski, Czesi i Słowacy w 1918 na Stit Legionarov, aż wreszcie w 1949 Słowacy zmienili nazwę Gierlachu na Stalinov Stit. Wszystkie wymienione nazwy zmieniające tę oryginalną nie zdążyły się przyjąć, bardzo szybko wychodząc z użycia.
"Wszystko, co mogę zrobić dla mojego przyjaciela, to po prostu być jego przyjacielem. Nie mam bogactwa, którym mógłbym go obdarzyć. Jeśli będzie wiedział, że jestem szczęśliwy mogąc go kochać, nie będzie pragnął żadnej innej nagrody." - Henry David Thoreau
© 2011-2024 Tomasz Świst ◊ odwiedzin: 3943801 ◊ użytkowników online: 3strony internetowe Łódź ◊ czas html: 57ms